Η ασθένεια προκαλείται από το μύκητα Gymnosporangium sabinae (ή G. fuscum) και είναι κοινή στην Ευρώπη και σε άλλες περιοχές ανά τον κόσμο. Είναι εύκολο να αναγνωριστεί από τις λαμπερές κηλίδες πορτοκαλοκόκκινου χρώματος που εμφανίζονται στα φύλλα της αχλαδιάς κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.

Ο μύκητας έχει ένα σύνθετο βιολογικό κύκλο γιατί χρειάζεται συνέχεια έναν μεταβολικά ενεργό ξενιστή για να επιβιώσει. Εναλλακτικός ξενιστής εκτός από την καλλωπιστική (Pyrus calleryana) και καρποφόρα αχλαδιά (Pyrus communis) είναι καλλωπιστικά ή δασικά δέντρα του γένους Juniperus (άρκευθος, γιουνίπερος ή αγριόκεδρο). Τα δέντρα αυτά είναι κωνοφόρα και αειθαλή και συνεπώς μπορούν να παρέχουν τροφή στο μύκητα κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

Το φθινόπωρο αικιδιοσπόρια του μύκητα που έχουν παραχθεί από καρποφορίες στην κάτω επιφάνεια φύλλων της αχλαδιάς διασπείρονται και προσβάλλουν την άρκευθο. Νωρίς το καλοκαίρι συμβαίνει το αντίστροφο: βασιοδιοσπόρια, που παράγονται σε ειδικές καρποφορίες του μύκητα στην άρκευθο, προσβάλλουν γειτονικές αχλαδιές.

Συμπτώματα
Τα συμπτώματα στην αχλαδιά αρχίζουν την άνοιξη ως κιτρινο-πορτοκαλί κηλίδες διαμέτρου 1-2mm στην πάνω επιφάνεια των φύλλων ενώ νεαρά φρούτα και κλαδιά μπορούν επίσης να μολυνθούν. Οι κηλίδες αυτές στα φύλλα σταδιακά εκτείνονται και αποκτούν φωτεινό πορτοκαλί ως κοκκινωπό χρώμα. Ως τα μέσα του καλοκαιριού, μικρές μαύρες κουκίδες (πυκνίδια) εμφανίζονται στο κέντρο αυτών των κηλίδων. Προς το τέλος του καλοκαιριού, καφέ εξογκώματα σχηματίζονται στην κάτω επιφάνεια των φύλλων ακριβώς κάτω από τις κηλίδες. Στα εξογκώματα αυτά αναπτύσσονται κωνοειδείς αποφύσεις (αικίδια) στα οποία παράγονται τα αικιδιοσπόρια που προσβάλλουν νεαρούς βλαστούς αρκεύθου.

Σοβαρότητα και καταπολέμηση
Συνήθως η προσβολή της αχλαδιάς από το μύκητα δεν είναι τόσο σοβαρή ώστε να κινδυνέψει η συνολική υγεία των δέντρων. Βεβαίως η παραγωγή μπορεί να επηρεαστεί σημαντικά ιδιαίτερα όταν η προσβολή των φύλλων και νεαρών καρπών είναι εκτεταμένη οπότε προκαλείται φυλλόπτωση, μείωση της φωτοσυνθετικής ικανότητας, εξασθένιση των δέντρων και μείωση της καρποφορίας.

Συνήθως δεν χρειάζονται ιδιαίτερα μέτρα καταπολέμησης. Οι ψεκασμοί με προστατευτικά ή διασυστηματικά μυκητοκτόνα (διθειοκαρβαμιδικά, τριαζόλες ή/και στομπιλουρίνες) που γίνονται για το φουζικλάδι κρατούν και τη σκωρίαση σε ανεκτά επίπεδα.

Κείμενο & φωτογραφίες: Αριστείδης Χλωρίδης

Πρόκειται για την κάμπια μιας νυχτοπεταλούδας, η οποία αποτελεί «φόβο και τρόμο» των παραγωγών βαμβακιού λόγω των μεγάλων ζημιών που προκαλεί στα άνθη, χτένια και καρύδια και λόγω της δυσκολίας αντιμετώπισής της. Η επιστημονική ονομασία στου λεπιδόπτερου αυτού εντόμου είναι Helicoverpa armigera (Heliothis armigera) και είναι από τα πιο καταστροφικά στην Ελλάδα σε καλλιέργειες βαμβακιού, ντομάτας, μπάμιας, πιπεριάς, καπνού, καλαμποκιού κ.α.

Το έντομο συμπληρώνει 3-4 γενιές το έτος αναλόγως των κλιματολογικών συνθηκών της περιοχής και αναπτύσσει μεγάλους πληθυσμούς από τον Ιούλιο ως Σεπτέμβριο, με κορύφωση συνήθως τον Αύγουστο οπότε και προκαλεί τις μεγαλύτερες ζημιές στο βαμβάκι που βρίσκεται στο στάδιο της διόγκωσης των καρυδιών. Ευτυχώς, μετά από μια σειρά ετών με μεγάλους πληθυσμούς και επακόλουθες έντονες προσβολές, το 2019 ήταν μια χρονιά με μικρές ζημιές από το πράσινο σκουλήκι.

Μια κάμπια δεν περιορίζεται σε ένα καρύδι βαμβακιού ή σε έναν καρπό άλλου φυτού. Μπορεί να προσβάλει πολλά όργανα ή πολλούς καρπούς μέσα σε μερικές μέρες τρώγοντάς τα επιφανειακά και στη συνέχεια να μετακινηθεί σε άλλους, πολλαπλασιάζοντας έτσι την ποσοτική και ποιοτική υποβάθμιση της παραγωγής. Οι κάμπιες σπανιότερα προκαλούν διαβρώσεις σε φύλλα καλλιεργείων. Συνήθως οι προσβολές είναι στα αναπαραγωγικά όργανα (άνθη και καρποί).

Γενικά, η δυσκολία αντιμετώπισης του εντόμου στο βαμβάκι ειδικά τον Αύγουστο οφείλεται στους ακόλουθους παράγοντες:

– Η πληθυσμιακή δομή τον Αύγουστο (η πιο καταστροφική γενιά στο βαμβάκι) είναι μικτή με όλα τα στάδια παρόντα: αβγά, κάμπιες διαφόρων σταδίων, χρυσαλίδες και ενήλικα. Άρα είναι δύσκολο οποιαδήποτε επέμβαση με εντομοκτόνο να εστιάσει στο πιο ευαίσθητο στάδιο της εκκόλαψης και της νεαρής κάμπιας

– Τον Αύγουστο τα φυτά του βαμβακιού είναι μεγάλα και ψηλά και οι γραμμές κλείνουν οπότε ο ψεκασμός με εντομοκτόνο (με οριζόντια μπάρα) δεν καλύπτει τα κατώτερα στρώματα της φυτοστιβάδας του βαμβακιού

– Τα εντομοκτόνα που χρησιμοποιούνται σήμερα είναι κυρίως στομάχου και δευτερευόντως επαφής, συνεπώς οι κάμπιες που τρέφονται και διαβιούν στα κατώτερα στρώματα των φυτών βαμβακιού δεν εκτίθενται στο εντομοκτόνο.

Κείμενο & φωτογραφίες: Αριστείδης Χλωρίδης

Είναι μια ανωμαλία στη φυσιολογία του φυτού κατά τη φάση της ανάπτυξης των καρπών. Είναι αρκετά διαδεδομένο πρόβλημα στις ντομάτες, πιπεριές, μελιτζάνες και κολοκυθάκια το οποίο προκαλείται από (συνήθως προσωρινή) χαμηλή συγκέντρωση ασβεστίου στους καρπούς. Η ανωμαλία αυτή παρουσιάζεται συνήθως με ανομοιόμορφο πότισμα ή συνθήκες εδαφικής ξηρασίας που μειώνουν προσωρινά την απορρόφηση και μετακίνηση του ασβεστίου στο φυτό.

Έλλειψη ασβεστίου κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης των καρπών μπορεί να προκληθεί επίσης και από υπερβολική αζωτούχα λίπανση και υψηλές θερμοκρασίες που προκαλούν ταχεία ανάπτυξη του φυτού, υψηλή αλατότητα εδάφους ή βλάβη των ριζών κατά την καλλιέργεια του εδάφους.

Τις περισσότερες φορές η ξηρή κορυφή εμφανίζεται στις πρώτες ντομάτες της σεζόν καθώς τα φυτά είναι υπό στρες κατά την καρπόδεση της πρώτης ταξιανθίας. Και πολύ συχνά το πρόβλημα εξαφανίζεται στις ντομάτες των επόμενων ταξιανθιών, που θα παραχθούν αργότερα.

Πως θα αποφύγετε την εμφάνιση της ξηρής κορυφής:
– Διαλέξτε ποικιλίες ανθεκτικές στην ξηρή κορυφή
– Ποτίζετε επαρκώς και με κανονικότητα. Κρατήστε τα επίπεδα εδαφικής υγρασίας σταθερά κατά τη διάρκεια της σεζόν
– Καλύψτε το έδαφος με άχυρο ή άλλο οργανικό υλικό κάλυψης για να εμποδίσει την εξάτμιση του εδαφικού νερού κατά τους ζεστούς μήνες, Ιούλιο και Αύγουστο
– Ελέγξτε το pH του εδάφους σας. Ιδανικά, θα πρέπει να είναι κοντά στο 6.5-6.8
– Χρησιμοποιείστε λιπάσματα φτωχά σε άζωτο και πλούσια σε φώσφορο
– Προσθέστε στο έδαφος ασβέστιο κατά τη φύτευση, όμως μόνο αν αποδειχτεί πως υπάρχει έλλειψη. Συχνά το έδαφος έχει επαρκές ασβέστιο το οποίο όμως δεν φτάνει στους καρπούς για τους λόγους που αναφέρθηκαν πιο πάνω
– Ψεκάστε με διαφυλλικό λίπασμα ασβεστίου

Κείμενο & φωτογραφίες: Αριστείδης Χλωρίδης